Terugkerende koliek

Koliek is in de meeste gevallen eenmalig en goed te verhelpen of behandelen door je dierenarts. Helaas is bij sommige paarden langere behandeling of zelfs een koliekoperatie noodzakelijk. Daarnaast zijn er paarden die last hebben van regelmatig terugkerende koliek.

Terugkerende koliek is vaak seizoensgebonden, met name bij de overgang van weide naar stal (najaar) of van stal naar weide (voorjaar). 

De eerste maatregel op het gebied van voeding is het voeren van voldoende ruwvoer. Dit is belangrijk voor de kauwbehoefte, het stimuleren van de darmpassage en een gezonde darmflora. Als stelregel voor een gezond paard kun je uitgaan van 1,5 kg droge stof per 100 kilogram lichaamsgewicht. Voer altijd meer ruwvoer dan krachtvoer en wees alert op de hoeveelheid ruwvoer die het paard werkelijk eet.

In het voor- of najaar en tijdens droge periodes kan het vezel-, suiker- en fructaangehalte van gras erg wisselen en is er verhoogd risico op koliek of diarree, maar ook hoefbevangenheid (met name bij insulineresistente paarden). Hou daarom ook bij het begin en einde van het weideseizoen een overgangsperiode aan. Voer je paard hooi voor het de wei op gaat, zodat het niet te hongerig is en dus te gulzig graast.

De darmen van het paard zijn erg gevoelig voor veranderingen in het voer. Wanneer je kleine partijen kuilvoer inkoopt, kan er veel verschil tussen de samenstelling, graskwaliteit en voersnelheid van de balen zijn. Stap je over naar een andere soort ruwvoer, dan kun je beide soorten in de 5 dagen voor de overstap met elkaar mixen. Zo heeft het verteringsstelsel van je paard voldoende tijd om aan de overgang te wennen.
Let ook op de juiste kwaliteit/het soort ruwvoer. Verstoppingskoliek kan ontstaan wanneer ruwvoer te traag wordt afgebroken (bijv. bij graszaadhooi of stro). Fijn en zacht kuil kan weer te snel fermenteren en veroorzaakt dan gaskoliek in de dikke darm.

Daarnaast kunnen paarden koliek krijgen van beschimmeld ruwvoer. Controleer je ruwvoer daarom regelmatig en voer een baal kuil in één tot twee weken op zodat de kwaliteit niet te veel achteruit gaat.

Belangrijk in het management is het aanbieden van voldoende beweging aan je paard. Beweging stimuleert de darmen, waardoor verstopping en gasophoping voorkomen kan worden.

Te lang zonder eten geeft risico op maagzweren, stress en koliek. Ruwvoer dient onbeperkt of op regelmatige tijden gegeven te worden. Stelregel is niet langer dan 6 uur zonder voer. Staat je paard ’s nachts zonder ruwvoer, voer dan pas krachtvoer na de eerste portie ruwvoer om de vertering de tijd te geven om op gang te komen.

Zandkoliek komt veel (en vaak ook regelmatig) voor. Geef ruwvoer niet direct op een zandbodem maar bijvoorbeeld in een voerrek of slowfeeder als preventieve maatregel tegen zandkoliek.

Een veelvoorkomende oorzaak van koliek bij oudere paarden zijn gebitsproblemen. Het paard is daarbij vaak niet meer in staat om het voedsel goed te kauwen, waardoor het moeilijker kan fermenteren in de darmen en langere stengels ruwvoer voor verstopping kunnen zorgen. Het paard kan hierdoor vermageren. Je paard heeft dan aangepaste, makkelijk verteerbare voeding nodig.

Wanneer je paard een luchtzuiger is, kan de doorstroom van het voer door de darmen verslechteren. Controleer of je paard wel voldoende ruwvoer krijgt om verveling en maagzweren te voorkomen en pas waar nodig voor het verbeteren van de darmbewegingen de voeding aan.

Ten slotte kunnen darmproblemen ook een oorzaak zijn van koliek. Ontstekingen (bijv. IBD: dunne darmwand ontsteking) of beschadigingen van de darmwand (bijv. door een wormbesmetting of zand) en verstoring van de darmflora (bijv. door medicatie) vragen om een specifiek aan jouw paard aangepast dieet.

Bij het voorkomen van terugkerende koliek geldt een algemene regel: meten is weten! Pas als je inzicht hebt in het dagelijkse ritme, dieet, gedrag en lichamelijke gesteldheid van je paard heb je gegevens die je kunt vergelijken met de gewenste situatie. Ga systematische te werk: gebruik een checklist, weeg het voer, e.d. Vervolgens kun je aan de slag gaan met optimalisatie van het management.
 
Omdat juist bij terugkerende koliek de oorzaak zo verschillend kan zijn, is het verstandig om samen met je dierenarts op zoek te gaan naar de oplossing.

Lees het volledige artikel ‘Terugkerende koliek (buikpijn) bij het paard’ op Paardenarts.nl van Dr. Anneke Hallebeek, specialist Veterinaire diervoeding.

Koliek komt helaas veel voor en dat zien wij ook bij de paarden die bij EFO verzekerd zijn. Je kunt je paard voor deze plotseling en acute gebeurtenissen verzekeren. Lees alles over onze Overlijdensverzekering.