Spat: oorzaken en behandeling

De meeste paardeneigenaren hebben weleens van spat gehoord. Maar wat is het eigenlijk precies? Wat zijn de oorzaken en hoe kun je dit herkennen en behandelen? In deze blog leggen we het uit!

Spat kan één achterbeen voorkomen, maar je ziet het ook weleens aan beide achterbenen. Spat is een vorm van artrose (osteoartros), waarbij de gewrichten in het spronggewricht versleten zijn. Om precies te zijn gaat het om het tarsometatarsaal en distaal intertarsaal gewricht. Bij spat ontstaan daar herhaaldelijke lichte beschadigingen. Die vinden vooral plaats bij het kraakbeen en hierdoor neemt de kwaliteit en de hoeveelheid van het kraakbeen af. Dit leidt tot pijn en minder flexibiliteit bij het paard.  

Vaak merk je dat een paard met spat onder het zadel eerst wat stijver beweegt. Hij heeft last van zogenaamde 'startkreupelheid'. Het aangetaste gewricht wordt door beweging wel wat soepeler, omdat onder andere de synovia (gewrichtsvloeistof) beter gaat smeren.
Afhankelijk van de ernst van de slijtage kunnen paarden met spat een wisselend beeld geven. Bij het ene paard zie je alleen een lichte stijfheid, terwijl een ander paard acuut kreupel loopt en veel pijn heeft. In dit laatste geval zijn er vooraf vaak al wel signalen geweest waarbij het paard zijn been minder belastte.
Als er sprake is van duidelijke spat zie je een harde zwelling bij het spronggewricht. Door botwoekering wordt er dan een nieuw bot gevormd. Het kan ook zijn dat een paard met spat een ophoping van vocht rondom zijn spronggewricht krijgt. Dit voelt aan als een zachte zwelling.

Er zijn meerdere oorzaken die tot spat kunnen leiden. Denk hierbij aan: 

• Herhaaldelijke overbelasting van het gewricht (bijvoorbeeld door een slechte bodem, zware training of afwijkende been- of hoefstand)
• Blessures (verdraaiing, verstapping of trap van een ander paard)
• Ouderdom
• Erfelijke achtergrond (onder andere veroorzaakt door de stand van het been en de ligging van de gewrichtsbeentjes)

Denk je dat je paard last van spat heeft? Neem dan altijd contact op met je dierenarts. Die zal het paard eerst klinisch bekijken en controleert onder meer de algehele conditie, beenstand en de aanwezigheid van zwellingen en verdikkingen. Daarna volgt een kreupelheidsonderzoek en bekijkt de dierenarts de beweging op een harde en zachte bodem en worden er buigproeven gedaan. Voor een meer specifieke locatiebepaling kan het gewricht uitverdoofd worden. De uiteindelijke diagnose wordt vastgesteld met behulp van röntgenfoto's. Kraakbeen is hierop niet te zien, maar veranderingen aan het bot wel. Aan de hand van de röntgenfoto’s kan de dierenarts ook de ernst van de spat vaststellen.  

Het is aan te raden om vooraf bij de kliniek te informeren hoe duur de röntgenfoto's zijn. Die kosten kunnen namelijk per  kliniek behoorlijk verschillen.  
Voor een röntgenfoto ben je gemiddeld tussen de 30 en 50 euro kwijt. Maar daarnaast zal de dierenarts ook het onderzoek, de verdoving, voorrijkosten en een eventuele startprijs in rekening brengen. Het is dan prettig als je paard verzekerd is, want een paardenverzekering dekt soms een deel van de kosten. Informeer bij EFO Paardenverzekering naar onze mogelijkheden. 

Helaas is het slijtageproces van spat niet terug te draaien. Gelukkig kan het proces wel worden vertraagd. Het kan zijn dat de dierenarts ontstekingsremmers voorschrijft. Die werken pijnstillend en remmen de ontstekingsreactie in het gewricht. In sommige gevallen wordt een paard met spat ook geopereerd.
Als aanvullende therapie kan er ook worden gekozen voor orthopedisch beslag, fysiotherapie of shockwave therapie. Daarnaast zijn er voedingssupplementen op de markt verkrijgbaar. Overleg altijd eerst met je dierenarts voordat je dit geeft.

Natuurlijk wil je het liefst voorkomen dat jouw paard spat krijgt. Helaas is dat niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld als het paard spat krijgt door ouderdom. Maar door het juiste management, vanaf jonge leeftijd, kun je sommige problemen wel voor blijven. Kijk bij een veulen al goed naar de beenstand om eventuele afwijkingen tijdig te zien en eventueel te laten corrigeren. Ook de juiste voeding en beweging spelen een belangrijke rol in de gezondheid van je paard. Daarnaast is het van belang om de training altijd af te stemmen op het niveau en de leeftijd van je paard.

EFO Paardenverzekering vindt de gezondheid van jouw paard net zo belangrijk als jij. We bieden verschillende mogelijkheden aan om je paard te verzekeren: betrouwbaar, betaalbaar en op maat.

Ontdek welke verzekering het beste bij jouw paard past! Klik hieronder om de verzekeringswijzer in te vullen of bereken direct jouw premie.