Kaakfracturen bij paarden

Het grootste deel van de schedel van een paard wordt gevormd door de botten van de boven- en onderkaak. Deze botten zijn grotendeels plat en relatief breekbaar. Kaakfracturen, meestal in de onderkaaksbeenderen, komen dan ook vrij vaak voor. Meestal ontstaat een fractuur omdat het paard met een snijtand ergens vast komt te zitten en hard lostrekt, of door een klap van een ander paard. 

De symptomen van een kaakfractuur kunnen ook door veel andere problemen veroorzaakt worden en zijn daardoor vaak niet erg duidelijk. Bovendien zijn de meeste paarden kampioenen in het verbergen van pijn aan hun gebit. Let dus goed op de volgende signalen:
 
•        het hoofd is bij vooraanzicht niet symmetrisch
•        plotselinge “kopschuwheid”
•        bloed in de mond of uit een neusgat
•        speekselen (kwijlen)
•        zwelling van de lippen of andere delen van het hoofd
•        één of meer tanden staan scheef
•        tong die buiten de mond hangt

Afhankelijk van de symptomen, de vermoedelijke oorzaak en het moment waarop de breuk ontstond, zal een dierenarts onderzoek doen (bijv. middels inspectie met mondsperder, röntgenfoto’s en/of CT-scan), een diagnose stellen en een actieplan voorstellen. Hoe een kaakbreuk vastgesteld en behandeld wordt is sterk afhankelijk van de plaats in de schedel; bij de snijtanden, in de tandeloze gedeelten of bij de kiezen in de boven- of onderkaak. Ook is uiteraard van belang of de kaak aan één, of aan beide kanten gebroken is. 

Om goed te kunnen genezen moeten breuken vaak gefixeerd en gestabiliseerd worden. Hiervoor bestaan diverse methoden, zoals cerclage-draden, kunststof spalken in de mond, platen of zelfs externe fixatie waarbij de spalk aan de buitenzijde van het hoofd komt te zitten. Soms moet het paard hiervoor één of meerdere keren geopereerd worden, al dan niet onder algehele anesthesie op een gespecialiseerde kliniek. Bij sommige breuken is het soms alleen nodig om gedurende langere tijd zacht voedsel te voeren. Omdat het voor het functioneren van het gebit van het paard van belang is dat alle tanden en kiezen op de juiste plaats staan, is bij alle kaakfracturen het uiteindelijke doel om deze weer zoveel mogelijk in de normale positie te krijgen.
 
Paarden met een kaakfractuur zijn gebaat bij pijnstillers en soms ook bij antibiotica. Afhankelijk van de locatie van de breuk kan het nodig zijn om het rantsoen aan te passen of zelfs geheel te vervangen door een ruwvoerwaardige slobber. 

In veel gevallen kunnen breuken in de kaakbotten weer goed genezen. Afhankelijk van de locatie van de breuken, de beschadigingen van andere structuren in het hoofd (zoals tanden en holten) en de noodzakelijke behandelingen zijn de verwachtingen voor de genezing van het paard matig tot zeer goed.

Lees meer over de specifieke behandelingen van kaakfracturen in het artikel ‘Kaakfracturen bij paarden’ op Paardenarts.nl van Floor Bernard.