Insulineresistentie en Equine Metabool Syndroom

Paarden zijn van nature grazers die, al lopend in een groep op de steppe, de hele dag kleine hoeveelheden stengelig materiaal eten, met weinig voedingswaarde. Wij voeren onze paarden gemakkelijk verteerbare voedingsmiddelen, waarin veel meer energie zit dan ze verbruiken. Dit kan tot overgewicht en problemen met de stofwisseling leiden.  

Insulineresistentie is een stofwisselingsstoornis. Het hormoon insuline zorgt ervoor dat suiker uit het bloed wordt opgenomen door spier- en vetcellen. Daarnaast remt insuline de suikerproductie door de lever. I.R. patiënten hebben veel te lang een hoog insulinegehalte in het bloed, wat een ongezonde situatie is voor veel organen. De overmaat aan suiker wordt door de lever omgezet in vetten. Een paard met I.R. ontwikkelt daardoor meestal een dikke en stevige manenkam, vetophopingen op de rug en de billen en wordt steeds dikker, zelfs als het weinig eten krijgt. Hoefbevangenheid is daarbij een veel voorkomende complicatie. De diagnose is te stellen op grond van de verschijnselen en een bloedonderzoek. Als hier niets uitkomt kan ook een glucosetolerantietest uitgevoerd worden. Alle paarden kunnen insulineresistentie krijgen, maar bepaalde rassen hebben meer aanleg zoals Shetland- , New Forest-, en Welsh pony’s als ook Haflingers, Tinkers en het Belgisch Koudbloed.

Bij paarden met E.M.S. heeft overmatige opname van voedingsstoffen al geleid tot een grote hoeveelheid vetweefsel, I.R. en andere problemen die verband houden met overgewicht en een verstoorde vetstofwisseling. Daarnaast raakt door het toegenomen vetweefsel de hormoonhuishouding uit balans, wat leidt tot bloeddrukverhoging, ontstekingen, aderverkalking en een verder verminderende gevoeligheid voor insuline. Dit kan bij paarden ernstige en zelfs levensbedreigende problemen veroorzaken. E.M.S. kan worden vastgesteld op grond van de uiterlijke verschijnselen, een test op insulineresistentie en een bepaling van het triglyceridengehalte in het bloed.

Er bestaat geen medicijn voor I.R. en E.M.S. Het is belangrijk het paard geleidelijk te laten afvallen door de voeding drastisch aan te passen en het paard waar mogelijk arbeid te laten verrichten. Weidegang voor paarden met I.R,. en E.M.S. is daarbij niet zonder risico, vanwege de wisselende samenstelling (suikergehalten!) van het gras en het risico op hoefbevangenheid. Een en ander vergt van de verzorger een ijzeren discipline, omdat deze therapie een langetermijnplanning vergt. Zolang het paard (nog) niet hoefbevangen is heb je de meeste kans van slagen, dus wacht niet! Lijdt het paard eenmaal aan een van deze ziekten, dan is het belangrijk om in samenspraak met je dierenarts een gezonde revalidatie te realiseren.

Dit is een samenvatting. Lees het volledige kennisartikel ‘Insulineresistentie en Equine Metabool Syndroom’ op Paardenarts.nl van Floor Bernard en Jessica Bakker (paardenartsen en auteurs bij Paardenarts.nl).