Het afweersysteem van veulens

Het afweersysteem (immuunsysteem) van veulens is na de geboorte nog niet volledig ontwikkeld. Zeker hele jonge veulens zijn daardoor nog kwetsbaar en vatbaar voor infecties met bacteriën, virussen en parasieten. In dit artikel lees je meer over het afweersysteem van het veulen en het belang van biest daarbij. 

Het immuunsysteem is een complex systeem dat ziekteverwekkers kan buitensluiten of elimineren. Antistoffen spelen hierin een belangrijke rol. De productie van deze antistoffen begint pas als het immuunsysteem in aanraking komt met ziekteverwekkers. Speciale cellen maken dan de zogenaamde antistoffen aan. Bij veel zoogdieren verloopt dit afweersysteem na de geboorte nog traag en onvolledig.
 
Het immuunsysteem van een veulen functioneert pas als het ongeveer 6 maanden oud is. Vanaf die leeftijd kan het veulen zelf goed antistoffen aanmaken. Daarvoor is het veulen afhankelijk van de antistoffen die het direct (binnen 24 uur) na de geboorte uit de biest heeft opgenomen. Na 24 uur neemt de dunne darm van het veulen geen antistoffen meer op. Helaas verloopt de geboorte niet altijd zonder problemen en kan het drinken van voldoende biest voor het veulen een uitdaging zijn.

Er zijn verschillende redenen waarom een veulen te weinig antistoffen kan opnemen. Het veulen kan zelf de oorzaak zijn, maar ook de merrie of de omstandigheden kunnen een rol spelen. Het veulen kan bijvoorbeeld ziek of slap zijn, niet op tijd staan, een afwijkende bouw hebben of last hebben van een meconiumverstopping (eerste mest). De kwaliteit van de biest kan ook onvoldoende zijn door een uierontsteking of ziekte van de merrie. Ook kan de merrie spontaan biest hebben verloren voor de geboorte, waardoor zij alleen nog gewone melk kan geven na de geboorte. Daarnaast kan de merrie het veulen ook belemmeren bij het drinken. Bijvoorbeeld omdat ze onervaren is of pijn heeft van een samentrekkende baarmoeder of aangespannen uier. Tot slot kunnen er omstandigheden in de omgeving zijn die de merrie of het veulen afleiden waardoor er onvoldoende biest gedronken wordt.

- Diarree

- Navel-, long-, gewrichtsontsteking of andere ontstekingen

- Slapheid, koorts, niet meer willen drinken bij ernstige ontstekingen aan (meerdere) organen en daardoor overlijden 

Vanaf 18 uur na de geboorte is het mogelijk om het bloed van het veulen te testen op hoeveelheid antistoffen. Als het veulen onvoldoende antistoffen heeft binnen gekregen dan is het belangrijk deze extra toe te dienen via een maagsonde of via een steriel infuus in de bloedbaan. Alleen binnen 18 uur na de geboorte is het nog mogelijk om vloeistoffen met antistoffen via een sonde in de maag in te brengen. Deze kunnen dan nog via de darmwand van het veulen worden opgenomen. Is het veulen ouder dan 18 uur dan transporteert de darmwand geen tot weinig antistoffen meer naar het bloed.

Vermoed je dat je veulen te weinig biest heeft kunnen opnemen? Bel dan zo snel mogelijk je dierenarts.

Dit is een samenvatting. Lees het volledige artikel ‘De afweer van veulens: het belang van biest’ op Paardenarts.nl van Floor Bernard, paardenarts.